ساز و کار فروش تعهدی در بورس

• عبدل زاده سحر
• 2025-01-30

فروش تعهدی یکی از مفاهیم مهم در بازارهای مالی است که به سرمایه‌گذاران این امکان را می‌دهد تا بدون داشتن مالکیت یک دارایی، بتوانند آن را در بازار به فروش برسانند. این روش از طریق یک سازوکار خاص به معامله‌گران اجازه می‌دهد تا از تغییرات قیمت‌ها سود ببرند، حتی زمانی که بازار نزولی است.

در فروش تعهدی، یک سرمایه‌گذار به طور موقت سهام یا دارایی‌های خود را به فروش می‌رساند و به وعده بازخرید آن در آینده با قیمت مشخص می‌پردازد. این روش به طور کلی به افزایش نقدینگی و بهبود کارایی بازار کمک می‌کند، اما ریسک‌هایی نیز به همراه دارد که باید به دقت مدیریت شوند.

تعریف فروش تعهدی و کاربرد آن

فروش تعهدی روشی است که در آن معامله‌گران می‌توانند بدون داشتن دارایی، آن را در بازار به فروش برسانند. این تکنیک به سرمایه‌گذاران امکان می‌دهد تا از تغییرات قیمت‌ها سود ببرند و در مواقعی که پیش‌بینی می‌کنند قیمت یک دارایی کاهش یابد، به فروش آن اقدام کنند.

فروش تعهدی کاربردهای فراوانی در تحلیل بازار و بهینه‌سازی استراتژی‌های سرمایه‌گذاری دارد. با استفاده از این روش، سرمایه‌گذاران می‌توانند در هر شرایطی از بازار سود کسب کنند، چه در بازارهای صعودی و چه در بازارهای نزولی.

نحوه انجام فروش تعهدی در بازار سرمایه

فروش تعهدی در بازار سرمایه از طریق یک سری مراحل خاص انجام می‌شود که نیازمند رعایت اصول و مقررات مشخص است. در این فرآیند، سرمایه‌گذاران می‌توانند سهام یا دارایی‌هایی را به فروش برسانند بدون آن که در ابتدا مالک آن‌ها باشند. این عملیات نیاز به همکاری با کارگزاران و رعایت دستورالعمل‌های خاص بازار دارد.

• ابتدا، سرمایه‌گذار باید حساب معاملاتی خود را با یک کارگزار معتبر باز کند.
• سپس، او باید درخواست فروش تعهدی را ثبت کرده و اطمینان حاصل کند که دارایی‌های لازم برای انجام معامله به طور موقت در اختیار کارگزار قرار گیرد.
• بعد از تأیید درخواست، کارگزار سهام مورد نظر را در بازار به فروش می‌رساند.
• در مرحله بعد، سرمایه‌گذار موظف است که در تاریخ معین، سهام را با قیمت بازخریدی مشخص به کارگزار بازگرداند.

این فرایند به طور کلی به سرمایه‌گذاران این امکان را می‌دهد که از نوسانات بازار به نفع خود بهره‌برداری کنند، اما همچنین باید با دقت و آگاهی از ریسک‌های مرتبط با آن اقدام کنند.

مزایا و معایب فروش تعهدی

فروش تعهدی در بازار بورس می‌تواند برای سرمایه‌گذاران مزایای زیادی به همراه داشته باشد، اما در عین حال معایب و ریسک‌هایی نیز دارد که باید مورد توجه قرار گیرد. این روش به سرمایه‌گذاران اجازه می‌دهد که از کاهش قیمت دارایی‌ها سود ببرند، اما در صورتی که بازار برخلاف پیش‌بینی آن‌ها حرکت کند، ممکن است زیان‌های بزرگی به دنبال داشته باشد.

از مزایای فروش تعهدی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• امکان کسب سود از کاهش قیمت‌ها
• افزایش نقدینگی در بازار
• تنوع در استراتژی‌های سرمایه‌گذاری
• امکان استفاده از فرصت‌های بازار در زمان‌های مختلف

در عین حال، معایب فروش تعهدی شامل موارد زیر است:

• ریسک بالا در صورت پیش‌بینی اشتباه از حرکت قیمت‌ها
• نیاز به وثیقه برای انجام معاملات
• امکان ایجاد فشار روانی و اضطراب برای سرمایه‌گذاران
• محدودیت در برخی از بازارها و قوانین خاص

ریسک‌های مرتبط با فروش تعهدی

فروش تعهدی با وجود مزایای خاص خود، با ریسک‌های قابل توجهی همراه است که باید پیش از انجام هرگونه معامله به دقت بررسی شوند. این ریسک‌ها می‌توانند تأثیرات منفی زیادی بر سرمایه‌گذاران داشته باشند، به ویژه در صورتی که تغییرات غیرمنتظره‌ای در بازار رخ دهد.

ریسک‌های مرتبط با فروش تعهدی عبارتند از:

• ریسک نوسانات بازار: در صورتی که بازار برخلاف پیش‌بینی سرمایه‌گذار حرکت کند، او ممکن است متحمل زیان‌های سنگینی شود.
• ریسک نیاز به بازخرید دارایی‌ها: سرمایه‌گذار باید در زمان مشخصی سهام را بازخرید کند. اگر قیمت سهام افزایش یابد، هزینه بازخرید بسیار بالا خواهد بود.
• ریسک حاشیه و وثیقه: برای انجام فروش تعهدی، سرمایه‌گذار نیاز به ارائه وثیقه دارد. در صورت کاهش قیمت دارایی‌هایش، ممکن است مجبور به ارائه وثیقه اضافی شود.
• ریسک فشار روانی: فشار ناشی از پیش‌بینی اشتباه و نیاز به مدیریت ریسک می‌تواند برای برخی سرمایه‌گذاران استرس‌زا باشد.
• ریسک قوانین و مقررات: برخی از بازارها ممکن است محدودیت‌های خاصی برای فروش تعهدی داشته باشند که می‌تواند بر عملکرد سرمایه‌گذار تأثیر بگذارد.

نقش فروش تعهدی در تحلیل بازار

فروش تعهدی می‌تواند ابزار قدرتمندی برای تحلیل‌گران و سرمایه‌گذاران باشد تا به درک بهتری از روندهای بازار دست یابند. این روش به تحلیل‌گران این امکان را می‌دهد که در کنار پیش‌بینی‌های معمول بازار، از جنبه‌های دیگر تغییرات قیمت‌ها نیز بهره‌برداری کنند. فروش تعهدی به ویژه در مواقعی که بازار به سمت کاهش قیمت‌ها می‌رود، می‌تواند سیگنال‌های مهمی برای ارزیابی روندهای آتی فراهم کند.

نقش فروش تعهدی در تحلیل بازار عبارت است از:

• پیش‌بینی روندهای نزولی: فروش تعهدی به تحلیل‌گران این امکان را می‌دهد تا از کاهش قیمت‌ها سود ببرند و پیش‌بینی دقیق‌تری از روندهای آتی داشته باشند.
• افزایش دقت تحلیل‌ها: استفاده از فروش تعهدی می‌تواند تحلیل‌های بازار را دقیق‌تر کرده و به سرمایه‌گذاران کمک کند تا تصمیمات بهتری بگیرند.
• سیگنال‌دهی به بازار: حجم بالای فروش تعهدی ممکن است به عنوان سیگنال منفی در بازار تلقی شود و تأثیرات روانی بر سایر سرمایه‌گذاران بگذارد.
• ایجاد فرصت‌های معاملاتی جدید: فروش تعهدی به تحلیل‌گران فرصت می‌دهد تا در هر دو شرایط صعودی و نزولی بازار از نوسانات استفاده کنند.

مقایسه فروش تعهدی با سایر روش‌ها

فروش تعهدی یکی از روش‌های خاص در بازار سرمایه است که با دیگر استراتژی‌های سرمایه‌گذاری و معامله‌گری تفاوت‌هایی دارد. در حالی که بسیاری از روش‌ها به خرید و نگهداری دارایی‌ها برای کسب سود از افزایش قیمت‌ها متکی هستند، فروش تعهدی به سرمایه‌گذاران امکان می‌دهد تا از کاهش قیمت‌ها نیز بهره‌برداری کنند. این ویژگی، فروش تعهدی را از سایر روش‌ها متمایز می‌کند و آن را به ابزاری مناسب برای شرایط خاص بازار تبدیل می‌کند.

مقایسه فروش تعهدی با سایر روش‌ها به شرح زیر است:

• مقایسه با خرید و نگهداری: در روش خرید و نگهداری، سرمایه‌گذار تنها از افزایش قیمت‌ها سود می‌برد، در حالی که فروش تعهدی این امکان را فراهم می‌کند که حتی در بازارهای نزولی نیز سودآوری داشته باشید.
• مقایسه با خرید اوراق قرضه: خرید اوراق قرضه معمولاً به دلیل پرداخت بهره، درآمدی ثابت برای سرمایه‌گذار ایجاد می‌کند، در حالی که فروش تعهدی به سودآوری وابسته به تغییرات قیمت بازار است و ریسک بیشتری دارد.
• مقایسه با معاملات مشتقه: هرچند فروش تعهدی شبیه به برخی معاملات مشتقه است، اما برخلاف مشتقات، نیاز به وثیقه و بازخرید دارایی‌ها در فروش تعهدی وجود دارد که آن را پیچیده‌تر می‌کند.
• مقایسه با معاملات آتی: در معاملات آتی، قراردادهایی برای خرید یا فروش در آینده بسته می‌شود، اما در فروش تعهدی، سهام به صورت موقت به فروش می‌رسد و در موعد مقرر باید بازخرید شود.