نحوه کار ETF چگونه است؟

• محسن افشانی
• 2025-01-13

بازار سرمایه همواره به دنبال روش‌های نوین و کارآمد برای جذب سرمایه‌گذاران است. یکی از ابزارهایی که در سال‌های اخیر توجه بسیاری را جلب کرده است، صندوق‌های قابل معامله یا ETF است. این نوع صندوق‌ها با ویژگی‌های منحصر به فرد خود، امکان سرمایه‌گذاری در مجموعه‌ای از دارایی‌ها را بدون نیاز به خرید مستقیم آنها فراهم می‌کنند.

ETFها، با ساختاری مشابه به سهام، قابلیت معامله در بازار بورس را دارند و به سرمایه‌گذاران این امکان را می‌دهند که به راحتی به سبدی متنوع از دارایی‌ها دسترسی پیدا کنند. این صندوق‌ها از لحاظ شفافیت، نقدشوندگی و کارمزد نسبت به سایر ابزارهای مالی مزایای خاصی دارند. اما نحوه عملکرد دقیق این ابزار و چگونگی استفاده از آن برای سرمایه‌گذاری موفق، نکات مهمی است که باید به آنها توجه کرد.

در این مقاله به بررسی نحوه عملکرد ETFها، مزایا و معایب آنها و نحوه استفاده از این ابزار مالی در دنیای سرمایه‌گذاری خواهیم پرداخت. هدف این است که با درک بهتر این نوع صندوق‌ها، بتوانید تصمیمات مالی آگاهانه‌تری بگیرید.

آشنایی با ETF و عملکرد آن

ETFها ابزارهای مالی هستند که به سرمایه‌گذاران این امکان را می‌دهند تا به طور همزمان در چندین دارایی مختلف سرمایه‌گذاری کنند. این صندوق‌ها با هدف افزایش تنوع سرمایه‌گذاری و کاهش ریسک، به طور خودکار دارایی‌های مختلفی مانند سهام، اوراق قرضه یا کالاها را در یک سبد قرار می‌دهند. به این ترتیب، سرمایه‌گذاران می‌توانند بدون نیاز به خرید هر کدام از این دارایی‌ها به صورت جداگانه، در مجموعه‌ای از آنها سهیم شوند.

ساختار ETF و نحوه عملکرد آن

ETFها معمولاً به عنوان یک نوع صندوق سرمایه‌گذاری با ساختار خاص عمل می‌کنند که دارایی‌های متنوعی را در خود جای می‌دهند. برخلاف صندوق‌های سرمایه‌گذاری سنتی، ETFها به طور مستقیم در بورس معامله می‌شوند. این به این معناست که سرمایه‌گذاران می‌توانند در هر زمان که خواستند، سهام این صندوق‌ها را خریداری یا به فروش برسانند. عملکرد آنها به‌گونه‌ای است که ارزش صندوق به طور مستقیم با ارزش دارایی‌های موجود در آن ارتباط دارد و از این رو، قیمت هر واحد از ETF به‌طور پیوسته تغییر می‌کند.

مزایای ETF نسبت به دیگر روش‌های سرمایه‌گذاری

ETFها مزایای زیادی دارند. یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های آنها نقدشوندگی بالا است؛ به این معنی که می‌توان آنها را در هر لحظه از روز معاملاتی خرید یا فروش کرد. همچنین هزینه‌های مدیریتی و کارمزد آنها معمولاً پایین‌تر از صندوق‌های مشترک است. این صندوق‌ها همچنین شفافیت بالایی دارند و سرمایه‌گذاران می‌توانند به راحتی از ترکیب دارایی‌های موجود در صندوق مطلع شوند.

تعریف و تاریخچه صندوق‌های قابل معامله

صندوق‌های قابل معامله ابزارهایی هستند که به سرمایه‌گذاران این امکان را می‌دهند تا با خرید واحدهای آن، در سبدی متنوع از دارایی‌ها سرمایه‌گذاری کنند. این صندوق‌ها، که به طور عمومی در بازار بورس معامله می‌شوند، به دلیل ویژگی‌هایی همچون نقدشوندگی بالا و هزینه‌های کمتر، محبوبیت زیادی پیدا کرده‌اند. تاریخچه این ابزار مالی به دهه‌های گذشته بازمی‌گردد و به تدریج تبدیل به یکی از اصلی‌ترین گزینه‌ها برای سرمایه‌گذاران شده است.

تعریف صندوق‌های قابل معامله (ETF)

صندوق‌های قابل معامله، به طور معمول مجموعه‌ای از دارایی‌ها مانند سهام، اوراق قرضه یا کالاها هستند که در یک صندوق جمع‌آوری شده و به صورت واحدهای قابل خرید و فروش در بورس عرضه می‌شوند. این صندوق‌ها به سرمایه‌گذاران اجازه می‌دهند که بدون نیاز به خرید مستقیم هر یک از دارایی‌ها، به سبدی از دارایی‌های مختلف دسترسی داشته باشند. همچنین، این صندوق‌ها به گونه‌ای طراحی شده‌اند که بتوانند با حداقل هزینه و در زمان کوتاه خرید و فروش شوند.

تاریخچه صندوق‌های قابل معامله

ایده صندوق‌های قابل معامله برای اولین بار در دهه ۱۹۹۰ در ایالات متحده مطرح شد. اولین ETF، که با نام SPDR S&P 500 شناخته می‌شود، در سال ۱۹۹۳ معرفی شد. این صندوق با هدف شبیه‌سازی عملکرد شاخص S&P 500 ایجاد شد و به سرعت در میان سرمایه‌گذاران محبوبیت پیدا کرد. پس از آن، تعداد صندوق‌های قابل معامله افزایش یافت و طی سال‌ها، بازار ETFها به یکی از بخش‌های مهم بازار سرمایه تبدیل شد.

امروزه، انواع مختلفی از صندوق‌های قابل معامله وجود دارد که می‌توانند شامل مجموعه‌ای از سهام، اوراق قرضه، کالاها یا حتی ارزهای دیجیتال باشند. این صندوق‌ها با ویژگی‌هایی چون مدیریت غیرمستقیم و امکان دسترسی به بازارهای مختلف، به سرمایه‌گذاران این امکان را می‌دهند که با هزینه کم و انعطاف‌پذیری بالا در دارایی‌های متنوع سرمایه‌گذاری کنند.

ویژگی‌ها و مزایای اصلی ETF

صندوق‌های قابل معامله (ETF) به دلیل ویژگی‌های خاص خود توانسته‌اند توجه بسیاری از سرمایه‌گذاران را جلب کنند. این ویژگی‌ها باعث شده است که ETFها به ابزاری محبوب در بازارهای مالی تبدیل شوند. از مزایای بارز این صندوق‌ها می‌توان به تنوع در سرمایه‌گذاری، نقدشوندگی بالا و کارمزدهای پایین اشاره کرد. در این بخش به بررسی برخی از ویژگی‌ها و مزایای اصلی ETFها خواهیم پرداخت.

ویژگی‌های کلیدی ETF

• نقدشوندگی بالا: ETFها به طور مستقیم در بازار بورس معامله می‌شوند و بنابراین امکان خرید و فروش آنها در هر زمان از ساعات کاری بازار وجود دارد.
• تنوع در سرمایه‌گذاری: با خرید یک واحد از ETF، سرمایه‌گذار به مجموعه‌ای از دارایی‌ها دسترسی پیدا می‌کند که باعث کاهش ریسک سرمایه‌گذاری می‌شود.
• هزینه‌های پایین: صندوق‌های قابل معامله معمولاً هزینه‌های مدیریتی کمتری نسبت به سایر صندوق‌های سرمایه‌گذاری دارند.
• شفافیت: سرمایه‌گذاران می‌توانند به راحتی از ترکیب دارایی‌های موجود در ETF و تغییرات آن مطلع شوند.

مزایای اصلی ETF

• دسترسی به بازارهای جهانی: ETFها این امکان را به سرمایه‌گذاران می‌دهند که به راحتی به بازارهای مختلف، از جمله بازارهای بین‌المللی، دسترسی پیدا کنند.
• قابلیت معامله مانند سهام: مشابه با سهام، ETFها می‌توانند در طول روز به صورت پیوسته خرید و فروش شوند.
• عدم نیاز به مدیریت مستقیم: سرمایه‌گذاران نیازی به مدیریت مستقیم دارایی‌های خود ندارند، زیرا صندوق‌ها به صورت غیرمستقیم توسط مدیران صندوق‌ها اداره می‌شوند.

چگونه می‌توان در ETF سرمایه‌گذاری کرد؟

سرمایه‌گذاری در ETFها به دلیل سادگی و دسترسی آسان به مجموعه‌ای از دارایی‌ها، مورد توجه بسیاری از سرمایه‌گذاران قرار گرفته است. برای ورود به این بازار، ابتدا باید با مراحل خرید و فروش واحدهای ETF آشنا شد. این فرآیند به مراتب راحت‌تر از خرید و فروش سهام یا دارایی‌های دیگر است و نیاز به دانش تخصصی زیادی ندارد. در این بخش به شرح مراحل مختلف سرمایه‌گذاری در ETF خواهیم پرداخت.

مراحل سرمایه‌گذاری در ETF

برای سرمایه‌گذاری در ETF، تنها چند مرحله ساده وجود دارد که هر فرد می‌تواند به راحتی از آنها عبور کند:

1. انتخاب کارگزاری معتبر: برای خرید ETF، ابتدا باید یک حساب کاربری در یک کارگزاری معتبر باز کنید که امکان خرید و فروش ETFها را در بورس فراهم کند.
2. تحلیل و انتخاب ETF مناسب: پس از باز کردن حساب کاربری، باید با توجه به اهداف سرمایه‌گذاری خود، ETF مناسب را انتخاب کنید. این انتخاب می‌تواند بر اساس شاخص‌های مختلف مانند سهام، اوراق قرضه یا کالاها باشد.
3. ارسال دستور خرید: پس از انتخاب ETF، دستور خرید را در سیستم معاملاتی کارگزاری ثبت کنید. این دستور به بورس ارسال می‌شود و معامله به سرعت انجام خواهد شد.
4. پیگیری عملکرد ETF: پس از خرید، می‌توانید به طور مداوم عملکرد ETF را پیگیری کنید و در صورت لزوم تصمیم به خرید یا فروش آن بگیرید.

جدول مقایسه انواع ETF

با پیروی از این مراحل ساده، سرمایه‌گذاران می‌توانند به راحتی وارد دنیای ETF شوند و از مزایای آن بهره‌برداری کنند.

مقایسه ETF با دیگر انواع سرمایه‌گذاری

در دنیای سرمایه‌گذاری، ابزارهای مختلفی برای کسب سود وجود دارند که هر کدام ویژگی‌ها و مزایای خاص خود را دارند. صندوق‌های قابل معامله (ETF) یکی از این ابزارها هستند که به دلیل مزایای خاص خود مانند نقدشوندگی بالا و تنوع در دارایی‌ها، توجه زیادی را جلب کرده‌اند. اما آیا ETF تنها گزینه موجود برای سرمایه‌گذاری است؟ در این بخش به مقایسه ETF با سایر انواع روش‌های سرمایه‌گذاری خواهیم پرداخت تا بتوانیم تفاوت‌های آنها را بهتر درک کنیم.

مقایسه ETF و صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک

صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک و ETF از نظر بنیادی شباهت‌هایی دارند، اما تفاوت‌های عمده‌ای در نحوه خرید و فروش، هزینه‌ها و میزان انعطاف‌پذیری دارند:

• خرید و فروش: ETFها در طول ساعات کاری بورس به‌طور پیوسته خرید و فروش می‌شوند، در حالی که صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک تنها یکبار در پایان هر روز معاملاتی قیمت‌گذاری می‌شوند.
• هزینه‌ها: هزینه‌های مدیریت ETFها معمولاً پایین‌تر از صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک است، زیرا ETFها به‌طور غیرمستقیم مدیریت می‌شوند و هزینه‌های کمتری دارند.
• تنوع: هر دو نوع صندوق تنوع را فراهم می‌کنند، اما ETFها معمولاً به دلیل ساختار خاص خود در دسترسی به بازارهای مختلف انعطاف‌پذیری بیشتری دارند.

مقایسه ETF و خرید مستقیم سهام

خرید سهام به‌طور مستقیم یکی از رایج‌ترین روش‌های سرمایه‌گذاری است، اما مقایسه آن با ETF تفاوت‌های زیادی را نشان می‌دهد:

• ریسک: خرید سهام به‌طور مستقیم معمولاً ریسک بالاتری دارد زیرا شما تنها در یک شرکت سرمایه‌گذاری می‌کنید. در حالی که با خرید ETF، به دلیل تنوع دارایی‌ها، ریسک کاهش می‌یابد.
• مدیریت: در خرید سهام، مدیریت و نظارت بر سبد سرمایه‌گذاری به عهده خود سرمایه‌گذار است. اما در ETFها، این مسئولیت به مدیر صندوق واگذار شده است.
• هزینه‌ها: هزینه‌های خرید و فروش سهام ممکن است بیشتر از ETFها باشد، به ویژه اگر بخواهید تعداد زیادی از سهام‌های مختلف را خریداری کنید.

با توجه به این مقایسه‌ها، واضح است که ETFها می‌توانند انتخاب مناسبی برای کسانی باشند که به دنبال تنوع، کمترین هزینه و انعطاف‌پذیری بالا در سرمایه‌گذاری هستند.

ریسک‌ها و چالش‌های موجود در ETF

با وجود مزایای زیادی که ETFها دارند، این ابزارهای مالی نیز با برخی ریسک‌ها و چالش‌ها همراه هستند که باید قبل از سرمایه‌گذاری در آنها به دقت مورد بررسی قرار گیرند. این ریسک‌ها می‌توانند شامل نوسانات بازار، هزینه‌های پنهان و مشکلات مربوط به نقدشوندگی باشند. درک این چالش‌ها می‌تواند به سرمایه‌گذاران کمک کند تا تصمیمات آگاهانه‌تری بگیرند و خطرات احتمالی را کاهش دهند.

یکی از مهم‌ترین ریسک‌ها در ETFها، ریسک بازار است. ارزش این صندوق‌ها مستقیماً تحت تأثیر نوسانات بازار قرار دارد و به همین دلیل، سرمایه‌گذاران ممکن است با کاهش ارزش سرمایه خود مواجه شوند. به‌ویژه در مواقع بحران‌های اقتصادی یا زمانی که بازارهای مالی دچار بی‌ثباتی می‌شوند، این نوسانات می‌تواند شدت بگیرد.

چالش دیگر در ETFها، هزینه‌های پنهان است. برخی از ETFها ممکن است هزینه‌های اضافی مانند کارمزد خرید و فروش یا هزینه‌های مرتبط با تغییرات در ترکیب دارایی‌ها داشته باشند که سرمایه‌گذاران ممکن است از آنها بی‌خبر باشند. این هزینه‌ها می‌توانند به مرور زمان تأثیر منفی بر بازدهی کلی سرمایه‌گذاری داشته باشند.

همچنین، در صورتی که یک ETF در دارایی‌های خاص یا بازارهای محدود سرمایه‌گذاری کرده باشد، ممکن است با مشکلات نقدشوندگی مواجه شود. این بدان معناست که در صورت نیاز به فروش سریع واحدهای ETF، ممکن است نتوانید آنها را به سرعت و با قیمت مناسب بفروشید.

بنابراین، سرمایه‌گذاران باید قبل از ورود به بازار ETF، تمامی این ریسک‌ها و چالش‌ها را به دقت ارزیابی کرده و استراتژی مناسبی برای مدیریت آنها انتخاب کنند.